Kuruluş amacı sermaye piyasalarının derinleşmesi ve dolayısıyla ekonominin daha az kırılgan olmasını sağlamak olan Bireysel Emeklilik Sistemi’nde deprem sonrası yapılan değişiklik bu amacın gerçekleştirilmesinde önemli bir kaldıraç olacağa benziyor. Yapılan değişiklik ile vatandaşın biriktirdiği her 100 lira karşılığında devletin verdiği 30 liralık devlet katkısının en az yüzde 30’u hisse senetleri piyasasına yönlendirilmek zorunda. Bu rakam piyasanın durumuna göre yüzde 50’ye kadar da çıkılabilir. Daha önceki düzenlemede borsaya yönlendirilmesi gereken rakam yüzde 10 düzeyindeydi. Yapılan değişiklik ile sistemde birikmiş 50 milyar liralık devlet katkısının yaklaşık 9 ile 10 milyar lirası daha borsaya gitti. Devlet katkısı fonlarının yüzde 14.6’sı borsadayken bu oran yüzde 36.6’ye çıktı.

ŞUBATTA DEVLET KATKISINDA HİSSE ORANI YÜZDE 14.6’YDI

MARTTA ORAN YÜZDE 36.6’YA ÇIKTI

AYDA 700 MİLYON LİRAYI AŞACAK

Bir çok kişi yapılan düzenlemenin borsaya etkisini bununla sınırlı görse de böyle olmayacak. Bundan sonraki aylarda yine vatandaşın 100 liralık birikimine devletin verdiği 30 liralık tutarın en az yüzde 30’u borsadaki büyük şirketlerin hisselerine gidecek. Sistemden mevcut BES fonları aracılığı ile Borsa İstanbul’a yapılan yatırımın zaten olduğunu aklımızda tutalım. Yapılan düzenleme ile hisse senedi piyasasına ek kaynak sağlandı.

Peki rakamlar neyi söylüyor? Ne kadarlık bir tutardan bahsediyoruz?

Geçen yıla baktığımızda yılın bayında devletin vatandaşa verdiği BES desteğinin her ay 600-700 milyon olduğu görülüyor. Yılın sonuna doğru artan katkı payları ile rakam 1.6 milyar lirayı buluyor. 2023’te ise bu rakamın daha da artması bekleniyor. Biz şimdilik devlet katkısı tutarının 1.6 ile 1.7 milyar lira arasında olduğunu varsaysak bile bu tutarın yüzde 37’si olan 700-800 milyon liranın her ay şimdiye kadar gelen birikime ek olarak katılacağı görülüyor.

BES YATIRIMCISININ YARARINA

Şimdi bir de dönüp BES yatırımcısı açısından durumu değerlendirelim. Bu değişiklik BES yatırımcısına yarayacak mı yaramayacak mı? Rakamlar bize önemli değişiklikler olmazsa eğer BES yatırımcısının da bu işten kazançlı çıkacağını gösteriyor. Çünkü şimdiye kadar bakıldığında devlet katkısı fonlarının getirisinin bu fonlar ağırlıklı olarak devlet tahvilinde değerlendiği için BES’in ortalama getirisinin altında hisse fonlarının ise çok altında olduğunu gösteriyor. Yani devlet katkısı fonlarının hisse yoğun hale gelmesi bu fonların getirisini artırabilecek. 2020’de BES fonlarının ortalama getirisi yüzde 23’yken devlet katkısı fonlarının getirisi yüzde 12’te kaldı. 2021’de BES fonları yüzde 39 kazandırırken katkı fonlarını yüzde 3.5 kaybettirdi. Geçen yıl ise hisse senedi fonları yüzde 200’ü aşan getiri sağlarken devlet katkısı fonlarının getirisi aslında faizdeki olağanüstü düşeşe rağmen yüzde 83’te kaldı.