Novo Nordisk şirketine ait Ozempic ve Wegovy markaları aracılığıyla satılan Semaglutide adlı iğne, dünya genelinde adeta yok satmaya başladı. Semaglutide’in iştahı bastırarak ve insanların kilolarının yaklaşık beşte birini kaybetmelerine yardımcı olduğu öne sürülüyor. Elon Musk  bile son aylarda kilo vermek için bu ilacı kullandığını açıkça itiraf etti. 

Peki fenomenlerin ve Musk gibi diğer ünlü isimlerin reklamını yaptığı ve adeta dünya genelinde yok satmaya başlayan zayıflama ilacı olduğu iddia edilen Ozempic gerçekte neyde kullanılıyordu? 

Fransa’da görev yapan  Phd, Bariatrik ve Metabolik Cerrahi Uzmanı Doktor Murat Çağ ve Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı Üyesi Doç. Dr. Elif Kılıç Kan Ozempic ilacı ile ilgili detayları haberglobal.com.tr’den Şifa Kaymak’a değerlendirdi.

OZEMPIC’İN ASIL KULLANMA AMACI NEYDİ?

Uzm. Dr. Çağ “1 Ozempic (semaglutide) belki de en iyi bilindiği üzere, teknik olarak sadece obezite için amaç dışı kullanılan bir tip 2 diyabet ilacı. Aynı madde, semaglutid, obezitede kullanım için onaylanmış, ancak daha yüksek bir dozda Wegovy markası olarak da var ve tip 2 diabet için kullanılıyor. Alternatifler mevcut , sonuçlar kullanılan madde ve bireye bağlı olarak değişiyor. Ama Saxendaya göre en büyük avantajı haftada bir defa bir enjeksiyon olarak kullanılması” şekline konuştu. 

OZEMPIC’İN TEHLİKESİ VAR MI?

Çağ, diyabet hastaları için başarı gösteren bu ilacın zayıflamak için kullanılmasının oldukça riskli olduğunu belirterek şunları söyledi:

“Bu ilaçlar, glukagon benzeri peptit-1 (GLP- 1) reseptör agonistleri, ilk olarak tip 2 diyabet için onaylanmış. Kısa sürede anlaşıldı ki hastalar önemli miktarda kilo kaybediyordu. Bu yüzden üreticiler tip 2 olmayan obezite hastalarında araştırmalar yapmışlar ve başarısını görmüşler. Bunlardan ilki olan liraglutid günlük olarak enjekte edilir ve
ilk olarak tip 2 diyabet için Victoza olarak onaylandı; daha sonra ek bir onay alarak
obezite için liraglutide, Aralık 2014’te Saxenda olarak onaylandı. Semaglutide, yeni GLP-1 agonistlerinden bir diğeri ilk olarak tip 2 diyabet için onaylandı. Ozempic’in kilo kaybına yol açtığı tespit edildi. Bu önemli ölçüde kilo kaybı, nedeniyle sonradan Wegovy olarak obezite için ilacın onaylanması, Haziran 2021’e rastlandı. Semaglutid haftada bir kez enjekte ediliyor.
Semaglutide bir “oyun değiştirici” olarak damgalandı. Obezite için ruhsatlandırıldığında
Denemelerde görülen ortalama kilo kaybı %15 civarındaydı, “diğer tüm ilaçlardan daha fazla ve
bari̇atri̇k cerrahi̇ i̇le karşılaştırılabilir” dendi. Kısa süreli bu doğru olabilir ama uzun vadede bunu destekler çalışma henüz yok.

İlacın asıl tedavisine dikkat çeken Çağ ” İştah bastırmada etkilidir. Bağırsakların hareketini yavaşlatıyor, boşalmasını azaltıyor, böylece daha uzun süre tok hissediyor insanlar.
İlaç kullanımı sırasında kabızlık artışı ,asit reflusu yapabilir. Bunu engellemek için
sağlıklı beslenme rutinini takip etmek ve/veya orta derecede egzersiz ve asit reflüsünu tedavi için antiasitler gerekebilir. İlacın kesilmesi ani kilo alımı yapabilir.” ifadesini kullandı. 

“BU İLAÇ KENDİ İSTEĞİNİZLE BAŞLANACAK BİR İLAÇ DEĞİL”

İlacın etkili gözüktüğünü söyleyen Çağ “Bu ilaç kendi isteğinizle başlanacak bir ilaç değil” diyerek de uyarıyor. Çağ “İlaç etkili gözüküyor ama başlangıç BMI ‘i önemli, birlikte sağlıklı beslenme ve psikoloji destek şart. Bu ilaç kendi isteğinizle başlanacak bir ilaç değil. BMI’niz cerrahi düzeyde ise Cerrahınız, psikoloğunuz, diyetisyeniniz ile birlikte veya BMI’niz cerrahi düzeyde değilse dahiliye uzmanınız, psikoloğunuz, diyetisyeniniz ile hareket etmeli ve karar vermeli ve doktor takibinde olmanız gereklidir” ifadesini kullandı. 

OBEZİTE TEDAVİSİ NASIL OLMALI?

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı Üyesi Doç. Dr. Elif Kılıç Kan obezitenin tedavi sürecine ilişkin şu uyarılarda bulundu:

“Obezite tedavisinin temelini tıbbi beslenme tedavisi ve egzersizten oluşan yaşam tarzı değişikliği oluşturmaktadır. Tıbbi beslenme tedavisinde amaç tüketilen total günlük kalorinin azaltılması olmakla birlikte uygulanan diyetlerin yeterli ve dengeli beslenme ilkelerine uygun olması gereklidir. Her birey için geçerli olabilecek ortak öneriler içerisinde basit karbonhidratların tüketiminin azaltılması, işlenmiş etlerden, doymuş katı yağlardan kaçınılması ve zeytinyağı gibi sağlıklı doymamış yağların tüketilmesinin yaygınlaştırılması bulunmaktadır. Bu genel önerilerin dışında kilo kaybına yönelik diyetin düzenlenmesinde bireyin yaşı, cinsiyeti, mesleği, ek hastalıkları ve kullanmakta olduğu ilaçları çok önemlidir. Bu nedenle diyet tedavisine başlamadan önce hekim tarafından obeziteli bireyin değerlendirilmesi ve uzman diyetisyenler tarafından bireyselleştirilmiş bir diyet tedavisi planlanması gerekmektedir. Tıbbi beslenme tedavisi egzersiz ile desteklenerek bireylerin kilo kaybetmesi ve tekrar kilo alımının önlenmesi sağlanmalıdır. Genel olarak haftada ≥150 dakika ya da günde ortalama 30-45 dakika süren ve mümkünse haftanın her günü yapılan orta düzeyde bir fiziksel etkinlik önerilmektedir. Önerilecek egzersiz planı bireylerin ek hastalıkları, alışkanlıkları, sosyokültürel özellikleri, ekonomik koşulları, fiziksel kısıtlılıkları göz önüne alınarak kişiselleştirilmelidir. Esas amaç bireye doğru beslenme ve egzersiz alışkanlıklarının kazandırılması ve bu alışkanlıkların hayat tarzı haline getirilmesi olmalıdır.

İLAÇ İLE ZAYIFLAMAK MÜMKÜN MÜ?

Kılıç şu değerlendirmelerde bulundu:

Yeterli yaşam tarzı değişikliğine rağmen 3-6 ay içinde başlangıç kilosunun %5’ini veremeyen bireylerde hekim kontrolünde ilaç tedavisi düşünülebilir. Kullanılan ilaçlar, yağ emilimini bozarak ya da iştah merkezini etkileyerek kilo kaybı sağlamaktadır. Ülkemizde Sağlık Bakanlığı tarafından onaylı obezite ilacı olarak orlistat, liraglutid ve semaglutid bulunmaktadır. Orlistat, besinlerle alınan yağların yaklaşık üçte birinin sindirilmesini engelleyerek alınan kalorinin azalmasını sağlar. Orlistatın kontrolsüz kullanımı yağda eriyen vitaminlerin eksikliğine neden olabilir. Ayrıca kullanılan bazı ilaçların (kanın pıhtılaşmasını önleyen ilaçlar, kalp ritmini düzenleyen ilaçlar, levotiroksin, HIV tedavisinde, epilepsi ve anksiyete tedavisinde kullanılan ilaçlar) etkisini değiştirebilir. Liraglutid, glukagon benzeri peptid-1 (GLP–1) analoğudur. GLP-1, iştah kontrolü ve glukoz metabolizması üzerinde önemli rolleri olan doğal bir hormondur. Beyinde bulunan iştahı kontrol eden ve daha az açlık hissetmeye neden olan alıcılar üzerine etki eder. 18 yaş altında, 75 yaş üzerinde, karaciğer ve böbrek yetmezliği, geçirilmiş pankreas iltihaplanması, kendisinde ve ailesinde tiroid medüller kanser öyküsü olanlarda kullanılmamalıdır. Semaglutid de liraglutid gibi bir GLP-1 analoğudur. Çoklu endokrin neoplazm sendromu tip 2 bulunan kişilerde ve ailede medüller kanser öyküsü bulunan kişilerde kullanılmamalıdır. En çok görülen yan etkileri mide ve bağırsak problemleridir. Bu yan etkiler sıvı kaybına neden olabilir. Akut pankreas iltihaplanması ve hipoglisemi (kan şekerinin düşmesi) daha nadir yan etkilerdir. İlaç tedavileri öncesinde mutlaka hekim tarafından ayrıntılı bir değerlendirme yapılarak kilo probleminin altında yatan bir metabolik sorun olup olmadığının ve ilaç kullanımı açısından bir sakınca olup olmadığının belirlenmesi şarttır. Ayrıca ilaç başlandıktan sonra da belirli aralıklarla olası yan etkiler açısından bireyler mutlaka izlenmelidir. Obezite için onaylı olan ilaçların dışında Sağlık Bakanlığı tarafından onaylı olmayan ve genellikle internet üzerinden pazarlanan ilaçların, bitkisel ajanların ve zayıflama çaylarının kullanılmasının ciddi sağlık sorunlarına neden olabileceği unutulmamalıdır. Bu nedenle Sağlık Bakanlığı tarafından onaylı olan ilaçların hekim kontrolünde kullanılması gerekmektedir.

Kaynak: Haber Global