Deprem, sel, yangın gibi doğal afetler, kaza, hastalık, ani ölüm gibi olaylar ya da savaş, işkence, cinsel istismar gibi durumlar ruhsal travmalara; bu travmalar da travma sonrası stres bozukluğuna yol açabiliyor. Kahramanmaraş ve Hatay merkezli depremlerin ruhsal etkilerine dikkat çeken Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Şirin Seçkin olası travma sonrası stres bozukluğunun çocuklar üzerinde kalıcı etkiler bırakabileceği konusunda uyardı.

ÇOCUKLAR DAHA ÇOK ETKİLENİYOR
Erişkinlerin olumsuz deneyimle baş çıkabilme ve tekrar toparlanabilme becerileri olduğunu belirten Dr. Seçkin “Çocuklar beyin gelişimlerini henüz tamamlayamadıklarından, bu tür olaylardan erişkinlere oranla daha çok etkilenirler. On beş yaşından önce yaşanan travma kalıcı etkilere yol açıyor ve hemen müdahale edilmesi gerekiyor. Aksi halde kronikleşirse öfke, bağımlılık, anti-sosyal kişilik bozukluğu, suça eğimli kişilik gelişebildiği gibi, şeker, kalp ve tansiyon gibi hastalıklar da oluşabiliyor” dedi. Dr. Şirin Seçkin; çocukların travmanın etkisi altında kalması için mutlaka evini ya da yakınlarını kaybetmesinin gerekmediğini, olayları ailesinden dinlemesinin ya da şahit olmasının bile yeterli olduğunu belirtti.

BİR AYDAN UZUN SÜRÜYORSA DİKKAT
“Küçük bebeklerin anlamadığı sanılıyor ama bebekler bile çok ağır etkileniyor” şeklinde konuşan Dr. Şirin Seçkin “Deprem sonrası ilk duygu şok, aşırı korku ve kaygıdır. Başlangıçta kişi travmatik olayı zihninde defalarca yaşar. Olaydan bir ay sonra ise artık yavaş yavaş toparlanmaya başlaması beklenir. Sonrasında aşırı korku, kaygı ve şok aynı şiddette devam ediyorsa travma sonrası stres bozukluğu geliştiği kabul edilir” ifadelerini kullandı. Dr. Seçkin “Özellikle altı yaşından küçük çocuklar kendilerini tam olarak ifade edemedikleri için deprem anında yaşadıkları ne kadar korku ve duygu varsa sürekli onu yaşarlar. Sürekli ağlayabilir, bağırıp çağırabilir ya da uyuyamayabilir. Bu durumda çok şefkatli yaklaşmak gerekir ve hemen müdahale etmek gerekir” dedi.

“ACİLEN TRAVMA TERAPİ MERKEZLERİ KURULMALI”
Travma sonrası stres bozukluğu durumunda aile ya da geride kalan yakınların bir yere kadar yetebileceğini belirten Dr. Şirin Seçkin “Hiç vakit kaybetmeden mutlaka travma terapisi görmüş erişkinlerin ya da yine travma terapisi görmüş sağlık çalışanlarının devreye girmesi lazım. Bölgede küçük çocuklar için acilen travma terapi merkezleri kurulmalı. Bazı sivil toplum kuruluşları bunu yapıyor. Psikiyatrlar, psikologlar, pedagoglar, oyun terapistleri, çocuklara oyun oynatarak resim çizdirerek duygularını ifade etmelerine yardımcı olmalılar” şeklinde konuştu. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Şirin Seçkin “Kişi hiçbir zaman travmayı unutmuyor ama tedavi sürekli travmanın etkileriyle yaşamasını önleyerek hayatını idame ettirebilmesini sağlıyor” dedi.