Türkiye, yüzyılın afeti diye tanımlanan 11 il, yüzlerce ilçe ve köyü yerle bir eden tarihin en büyük depreminin yaralarını sarmaya çalışıyor. 100 bin kilometrekareden fazla bir alanda on binlerce sivil, asker, gönüllülerden oluşan kurtarma görevlileri ilk günlerden itibaren arama- kurtarma çalışmalarına katıldı. Saatlerce süren kurtarma operasyonlarında enkazlara girdiler ve enkaz başlarında beklediler. Birçok kurtuluş hikayesinde adeta kimsenin girmeye cesaret edemeyeceği yerlerden kurtardılar canları. Ve kurtardıkları her canla mutlu oldular. Oysa onları da bekleyen tehlikeler vardı. Enkaz çökebilirdi. Onlar tüm bunları hiçe saydı. Tek istedikleri bir cana ulaşabilmekti. Ama tehlikeler bununla da bitmiyordu. Bir de sarkoidoz tehlikesi vardı.

ÖKSÜRÜK, HALSİZLİKLE BELİRTİ VERİYOR

Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Şevket Özkaya, hem enkaz altından çıkan hem de enkaz başında yakınlarını bekleyen vatandaşlarımız dahil tüm kurtarma ekiplerinin uzun dönemde sarkoidoz tehlikesi ile karşı karşıya olduğuna dikkat çekerek, önemli uyarılarda bulundu. Uzun süre enkazda arama kurtarma çalışması yapan kahramanları öksürük, halsizlik ve eklem ağrıları gibi sıkıntılar beklediğine dikkat çeken Prof. Dr. Özkaya, “Sarkoidoz olarak tanımlanan bu rahatsızlık, tedavi edilmezse uzun vadede ciddi sıkıntılara sebep oluyor” dedi. Bu tehlikenin 1999 depreminde bilinmediğini dile getiren Prof. Dr. Özkaya, 9 Eylül 2001’de Amerika’da ikiz kulelere yapılan saldırıdan sonra arama kurtarma için enkaza giren itfaiyecilerde görüldüğünü dile getirdi. Prof. Dr. Özkaya “Enkaza giren itfaiye ve kurtarma ekiplerinde uzun dönemde özellikle akciğerleri etkileyen, tüm vücudu da tutabilen hastalıklar gözlendi. Sonrasında sarkoidoz olarak tanımlanan bu hastalık, ülkemizde de risk haline geldi” dedi.

ENKAZ PARTİKÜLLERİ ETKİLİYOR

Sarkoidoz’un sebebi bilinmeyen ama çevresel faktörlerin etkisi ile ortaya çıkan bir akciğer hastalığı olduğunu kaydeden Prof. Dr. Özkaya, “İlk kez bu kadar çok insanı etkileyen ve enkazlarda çalışan binlerce arama kurtarma ekibinin olduğu bir o kadar da enkaz başında bekleyen vatandaşlarımızın olduğu bir dönem yaşıyoruz. Uzun süreceğe de benziyor. Enkaz partiküllerine maruz kalan bu vatandaşlarımızın uzun dönemde öksürük, nefes darlığı, halsizlik ve eklem ağrıları gibi şikayetleri olursa mutlaka doktora görünmeleri ve röntgen çekilmeleri gerekir. Sağlık durumları yakından takip edilmeli” diyerek uyardı.

SARKOİDOZ NEDİR ?

BAŞTA akciğerler olmak üzere göz, lenf bezleri, deri, kalp, beyin gibi organları etkileyen sarkoidoz, bazı hastalarda solunum yetmezliğine kadar ilerleyebiliyor. Ülkemizde, her yıl 100 binde 4 kişide hastalığın ortaya çıktığı belirtiliyor. Hastalık bazen göz şikayetleri ile (bulanık görme gibi) başlayabildiği gibi bazı hastalarda ise bacakların ön yüzünde, dizlerin alt bölümünde kırmızı renkli, ciltte kabarık, dokunmakla ağrılı lekelerle de ortaya çıkabilir. Ancak hastaların hemen tamamında akciğerlerin etkilendiği gözleniyor. Çoğunlukla öksürük, nefes darlığı gibi şikayetler hastayı hekime götüren başlıca şikayetler. Akciğer grafisindeki bulgular hastalığa işaret eder. Sonraki aşamalarda ise sarkoidozdan şüphelenilen hastalarda teşhise gitmek için bronkoskopi, lenf bezi biyopsisi, akciğer biyopsisi yapmak gerekebilir. Bronkoskop hastanın bronş sistemini görmeyi ve gerektiğinde biyopsi işleminin yapılmasını sağlayan elastik bir borudur.

BRONŞİT VE AKCİĞER ENFEKSİYONLARINA DİKKAT EDİLMELİ

AFET bölgesinde şu anda salgın tehlikesi olmadığını dile getiren Prof. Dr. Özkaya, “Ancak özellikle çocuklarda olmak üzere havaların soğuk olması nedeniyle akut bronşit ve akciğer enfeksiyonlarına bağlı ateş ve öksürük görülebiliyor. Bölgede yeterli derecede sağlık hizmeti ve ilaç bulunuyor” dedi.

ASBEST RİSKİ YOK

PROF. Dr. Özkaya, kendisine en çok iletilen sorulardan birinin de çevre felaketi olarak enkazlarda asbest maruziyeti olup olmayacağı olduğunu belirterek “Asbest riski yok. Çünkü asbest maruziyetine bağlı kanser gibi akciğer hastalıklarının gelişmesi için asbest içeren yıkım materyallerine yıllarca maruz kalmak gerekiyor. Bu yüzden bu depremden sonra enkazdan asbest maruziyetine bağlı hastalıkları beklemiyoruz” dedi.